Spożywanie Ciała i Krwi Jezusa według Ewangelii św Jana 6

Niektórzy utrzymują, że Kościół Katolicki nie rozumie prawdziwego przesłania szóstego rozdziału Ewangelii św. Jana. Według nich nakaz spożywania Ciała I Krwi Pańskiej jest metaforą wiary w Jezusa.

Na początek należy zauważyć, że dogmat o przeistoczeniu nie opiera się tylko na J 6, ale i na opisach Ostatniej Wieczerzy w Ewangeliach Synoptycznych i 1 Kor.

Przeanalizujmy J 6 od "strony psychologicznej":

W wersecie 52 Żydzi gorszą się słowami Jezusa:

52 Sprzeczali się więc między sobą Żydzi mówiąc: «Jak On może nam dać [swoje] ciało do spożycia?»
Jezus nie tłumaczy, że Jego słowa są metaforą, ale jeszcze dobitniej mówi o Eucharystii:
53 Rzekł do nich Jezus: «Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie
To kolejne stwierdzenie Mistrz budzi wątpliwości większości uczniów:

60 A spośród Jego uczniów, którzy to usłyszeli, wielu mówiło: «Trudna jest ta mowa. Któż jej może słuchać?»
Czy Jezus wyjaśnia zgorszony uczniom, że nie zrozumieli jego "metafory"? Absolutnie nie:
61 Jezus jednak świadom tego, że uczniowie Jego na to szemrali, rzekł do nich: «To was gorszy? 62 A gdy ujrzycie Syna Człowieczego, jak będzie wstępował tam, gdzie był przedtem?




W Ewangelii Jana jest przykład, że metafora Jezusa jest źle rozumiana przez uczniów, co Mistrz zaraz koryguje:

J 11,11 To powiedział, a następnie rzekł do nich: «Łazarz, przyjaciel nasz, zasnął, lecz idę, aby go obudzić». 12 Uczniowie rzekli do Niego: «Panie, jeżeli zasnął, to wyzdrowieje». 13 Jezus jednak mówił o jego śmierci, a im się wydawało, że mówi o zwyczajnym śnie. 14 Wtedy Jezus powiedział im otwarcie: «Łazarz umarł,

Trynitarny wymiar sakramenty spowiedzi.

Wyznając grzechy stajemy prze trybunałem Ojca:

Ps 32:5 bt4 "Grzech mój wyznałem Tobie i nie ukryłem mej winy. Rzekłem: Wyznaję nieprawość moją wobec Pana, a Tyś darował winę mego grzechu."

Syn jest naszym Orędownikiem:

1J 2:1 pau "Dzieci moje, piszę wam o tym, abyście nie grzeszyli. Gdyby jednak ktoś zgrzeszył, mamy Orędownika u Ojca, sprawiedliwego Jezusa Chrystusa."

Przedstawiając swoją jedyną Ofiarę wyjednuje mam dar Ducha:

Rz 8:9 bp "Wy natomiast nie kierujecie się pożądaniami ciała, lecz złączeni jesteście z Duchem, bo przecież Duch Boży w was mieszka. A gdy ktoś nie posiada Ducha Chrystusowego, nie jest Jego własnością."

Równy hołd προσκυνεω składany Bogu Ojcu i Jezusowi wskazuje na jedność w Bóstwie.

Προσχυνεω – to głęboki ukłon, znak czci i uwielbienia, składać hołd.

W Nowym Testamencie προσκυνεω jest oddawane pracowicie jedynie Bogu Ojcu i Jezusowi:

·         Bogu Ojcu

·         składany przez ludzi:

Mt 4,10

Łk 4,8

J 4,20.21.22.23; 12,20

Dz 8,27; 24,11

1 Kor 14,25

Hbr 11,21

Ap 11,1.16; 14,7; 15,4; 19,4.10; 22,9

Mt 18,26" Wtedy sługa upadł przed nim i prosił go: "Panie, miej cierpliwość nade mną, a wszystko ci oddam". [Pan z przypowieści o Nielitościwym dłużniku to alegoria Boga]

·         składany przez aniołów:

Ap 4,10; 5,14; 7,11;

·         Jezusowi

·         składany przez ludzi:

Mt 2,2.8.11; 82; 9,18; 14,33; 15,25; 20,20; 28,9.17

Mk 5,6; 15,19

 Łk 24,52

J 9,38

·         składany przez aniołów:

Hbr 1,6

Ap 3:9 pau "(9) Oto wydam ci tych z synagogi szatana, którzy nazywają siebie Żydami, lecz kłamią, bo nimi nie są. Oto sprawię, że przyjdą i upadną do twoich stóp, i poznają, że Ja ciebie umiłowałem."

[ tutaj hołd jest składany Kościołowi i jego Aniołowi-zapewne metafora biskupa. Należy pamiętać ,że Kościół jest „Ciałem Chrystusa”.]

·         Nieprawomocnie hołd προσκυνεω jest składany stworzeniom – co spotyka się z jednoznaczną naganą:

Dz 10:25-26 pau "(25) Kiedy Piotr wchodził, Korneliusz wyszedł mu na spotkanie. Upadł mu do nóg i oddał pokłon. (26) Lecz Piotr podniósł go, mówiąc: „Wstań! Ja też jestem człowiekiem”.

Ap 19:10 bp "Ja upadłem do jego stóp, by oddać mu pokłon, ale mi mówi: "Uważaj, byś tego nie czynił! Ja jestem współsługą twoim i twoich braci, którzy mają świadectwo Jezusa: Bogu samemu złóż pokłon!" Świadectwem bowiem Jezusa jest duch proroctwa."

Ap 22:8-9 pau "(8) Ja, Jan, słyszałem to i widziałem. A gdy usłyszałem i zobaczyłem, upadłem do stóp anioła, który mi to pokazał. (9) On jednak powiedział do mnie: „Nie rób tego! Jestem sługą razem z tobą i z twoimi braćmi prorokami oraz tymi, którzy strzegą słów tej księgi. Oddaj pokłon Bogu!”.

·         Składanie hołdu προσκυνεω uzurpuje sobie szatan i jego poplecznicy:

Mt 4,9; Łk 4,7

Ap 9,20; 13,4.8.12.15; 14,9.11; 16,2; 19,20; 20,4

Dz 7,43

WNIOSKI:

Należy podkreślić, że Nowy Testament nie podaje żeby Jezus składał hołd προσκυνεω Ojcu.

Ponieważ hołd προσκυνεω należy się jedynie Bogu:

Mat 4:10 pau "(10) Lecz Jezus mu odpowiedział: „Idź precz, szatanie! Bo napisano: PANU, twemu Bogu, będziesz oddawał hołd i tylko Jego będziesz czcił”.

Należy przyjąć, że Ojciec i Syn są współistotni, co do Bóstwa.

Często podnosi się zarzut, że προσκυνεω w Septuagincie (grackim tłumaczeniu Starego Testamentu) okazywane stworzeniom. Należny jednak zauważyć, że miedzy ST a NT dokonała się pewna "rewolucja" i tak pewne świeckie słowa stały się pojęciami religijnymi. Jako ilustrację tego można podać ευαγγελιου oznaczające pierwotnie jakąkolwiek dobrą wiadomość. W NT ευαγγελιου jest terminem oznaczającym zbawcze orędzie o odkupieniu w Jezusie.

Teksty Dz 10:25-26 i Ap 22:8-9 są wykorzystywane do podważenia kultu świętych, ale jak widać z analizy użycia  προσκυνεω w Nowym Testamencie stworzeniom nie można oddawać Boskiej czci, nie dotyczy to przypadku prośby o wstawiennictwo kierowane do świętych.

Syn Boży Początek i Pierworodny stworzenia "zrodzony a nie stworzony".

Wyjaśnijmy pojęcia:
Zrodzony - otrzymuje byt z natury rodzica.
Stworzony - powołany do istnienia z nicości.
Z Objawienia wiemy ,że:
1.Bóg stworzył wszystko z nicości:
2Mch 7:28 pau "Proszę cię, synu, spójrz na niebo i na ziemię, i na wszystko, co jest na nich. Wiedz, że Bóg uczynił je z niczego i że rodzaj ludzki powstał w ten sam sposób."
2. Bóg stworzył wszystko przez Syna/Słowo:

J 1:3 bp "Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało."

O pochodzeniu Syna/Słowa możemy wnioskować z:

1.Imion:

• Syn

Hbr 2:14 bp "Skoro zaś dzieci uczestniczą w naturze ludzkiej, On także otrzymał w niej udział, aby przez śmierć pozbawić mocy tego, który rządził śmiercią, mianowicie diabła,"

• Słowo

Iz 55:11 pau "(11) Tak samo jest z moim słowem. Wychodzi ono z ust moich, nie po to, by wrócić do Mnie bezowocnie, lecz aby wypełnić moją wolę i spełnić to, z czym je posłałem."
Syr 24:3 pau "„Wyszłam z ust Najwyższego, jak mgła okryłam ziemię."

2.Jedynej pozycji wobec Boga:

•  istnieje w "formie Bożej" Flp 2:6 εν μορφη θεου 
•  jest "odblaskiem chwały Boga i odbiciem Jego istoty" Hbr 1,3απαυγασμα της δοξης και χαρακτηρ της υποστασεως 
•  jest w wyjątkowej relacji z Ojcem:J 1:18 pau " Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, On nam Go objawił." 
•  jako jedyny jest Jednorodzonym (Jedynym) Synem

3. Biblia nie mówi o "powstaniu Syna w czasie" ale stwierdza fakt jego istnienia już "na początku"

• J 1:1 pau "(1) Na początku było [ην -czas przeszły] Słowo, a Słowo było u Boga - i Bogiem było Słowo." 
• Flp 2:6 bp "(6) On to, istniejąc [υπαρχων - imiesłów czasu teraźniejszego niedokonanego] w naturze Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby być na równi z Bogiem,"

4. wyjątkowej roli w stworzeniu wszechrzeczy

J 1:3 pau "(3) Wszystko zaistniało dzięki Niemu. Bez Niego zaś nic nie zaistniało. To, co zaistniało,"
Kol 1:16 pau "gdyż w Nim wszystko zostało stworzone w niebie i na ziemi: to, co widzialne i niewidzialne, trony czy panowania, zwierzchności czy władze - wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone."
Hbr 1:2 pau "W tych dniach ostatnich przemówił do nas przez Syna. Jego to ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy i przez Niego stworzył czasy."

Kol 1:15-19 pau "(15) On jest obrazem Boga niewidzialnego, pierworodnym wobec całego stworzenia, (16) gdyż w Nim wszystko zostało stworzone w niebie i na ziemi: to, co widzialne i niewidzialne, trony czy panowania, zwierzchności czy władze - wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. (17) On jest przed wszystkim i wszystko w Nim istnieje. (18) On także jest Głową Ciała - Kościoła. On jest początkiem [αρχη], pierworodnym spośród umarłych, aby być pierwszym we wszystkim. (19) Spodobało się bowiem Bogu, by w Nim zamieszkała cała pełnia"
Ap 3:14 pau "Aniołowi Kościoła w Laodycei napisz: To mówi Amen, wierny i prawdziwy świadek, początek [ η αρχη] Bożego stworzenia."

Niektórzy z nazwania Syna Pierworodnym stworzenia wnioskują, że jest On "pierwszym stworzeniem", argumentując, że pierworodny spośród umarłych oznacza "pierwszego zmartwychwstałego":

1Kor 15:20 pau "Chrystus jednak zmartwychwstał, i to jako pierwszy!"

Kluczowym pojęciem wyjaśniającym jest określenie Syna jako Początku αρχη.

Greckie ἀρχή etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo.

Należy zauważyć, że Jezus nie tylko jest "pierwszym wskrzeszonym"(Jako pierwszego zmartwychwstałego można określić Jezusa tylko w odniesieniu do Jego ludzkiej natury.), ale podmiotem, przyczyną, początkiem  powszechnego zmartwychwstania, oznacza to że zmarli ożyją przez Niego i w Nim:

1Kor 15:22 pau "Jak bowiem przez jedność z Adamem wszyscy umierają, tak też przez jedność z Chrystusem wszyscy będą przywróceni do życia."

J 5:25 bp "Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Zbliża się godzina - a nawet już nadeszła - w której umarli usłyszą głos Syna Bożego. Ci zaś, którzy usłyszeli, żyć będą."

Odnośnie stworzenia Syn jest również Początkiem ponieważ jest stwórczym Słowem Boga:

J 1:3 bp "Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało."

Kol 1:16-17 pau "(16) gdyż w Nim wszystko zostało stworzone w niebie i na ziemi: to, co widzialne i niewidzialne, trony czy panowania, zwierzchności czy władze - wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. (17) On jest przed wszystkim i wszystko w Nim istnieje."

Hbr 1:2 pau "W tych dniach ostatnich przemówił do nas przez Syna. Jego to ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy i przez Niego stworzył czasy."

Pierworodny stworzenia można tez analogicznie odnieść do ludzkiej natury Jezusa, nie przeszkadza w tym fakt, że Jezus narodził się dopiero "w pełni czasu" ponieważ:

1P 1:20 bp "Był On przewidziany wprawdzie już przed stworzeniem świata, ale został objawiony w czasach ostatecznych ze względu na was."

Imię "Pierworodny" w odniesieniu do Syna może oznaczać to, że jest On "wzorem - συμμορφους" według którego Ojciec stworzył wszystkie byty. Podobnie jak Syn jest "worem" przyszłego wskrzeszenia, co czyni go Pierworodnym zmartwychwstałych:
Rz 8:29 nwt-pl "(29) ponieważ tych, których najpierw uznał, tych też z góry wyznaczył do odwzorowania [ συμμορφους] według obrazu jego Syna, aby on był pierworodnym pośród wielu braci."
Flp 3:21 nwt-pl "(21) który przekształci nasze upokorzone ciało, żeby je dostosować [συνμορφον] do swojego chwalebnego ciała zgodnie z działaniem mocy, jaką też wszystko może sobie podporządkować."

Syn jako Pośrednik, Zasada,Pierworodny czyli "Boski wzór"-Logos 
w stworzeniu z nicości, sam nie może pochodzić z nicości, ale z natury/substancji Ojca.

Rozróżnienie „ho theos-theos” u Orygenesa.

Orygenes, Komentarz do Ewangelii św. Jana, Księga II

(8). Słowo jednak pojawia się˛ u ludzi, którzy przedtem nie mogli ogarnąć umysłem obecności Syna Bożego. On bowiem jest Słowem. U Boga natomiast nie pojawia się˛ Ono tak, jak gdyby Go przedtem u Niego nie było. I właśnie dlatego, że zawsze przebywa z Ojcem, powiedziano: „I Słowo było u Boga”, a nie: „powstało u Boga”. (9). Ten sam czasownik: „było”, odnosił się˛ do Słowa wówczas, gdy „było na początku”, i wtedy, gdy „było u Boga”, Słowo bowiem nie było oddzielone od „początku”, ani nie opuściło Ojca. Również nie powstało „na początku” tak, jak gdyby na początku nie istniało, ani nie pojawiło się˛ u Boga tak, jak gdyby u Niego nie przebywało, przed wszelkim bowiem czasem i przed wiecznością˛ „na początku było Słowo” i „Słowo było u Boga”.
(16). I tu można rozwiązać problem nurtujący wielu ludzi, którzy pragną˛ trwać w pobożności, ale z obawy przed wyznawaniem dwóch różnych Bogów, skłaniają˛ się˛ ku fałszywym i bezbożnym opiniom: przyznają˛ wprawdzie, że Bogiem jest Ten, którego określają˛ imieniem Syna, ale odmawiają˛ Mu indywidualnego istnienia poza bytem Ojca, albo też trzymając się˛ własnych założeń uważają˛, iż Jego indywidualny byt jest różny od bytu Ojca, zaprzeczając jednocześnie bóstwu Syna
(17). Trzeba im powiedzieć, że Bóg [ho Theos] jest Bogiem samym w sobie [autotheos], i właśnie dlatego Zbawiciel tak mówi do Niego w modlitwie: „Ażeby znali Ciebie, jedynego prawdziwego Boga”. Wszystko natomiast, co jest poza Bogiem samym w sobie, a jest uświęcone przez udział w Jego boskości, raczej winno zwać się˛ nie Bogiem [ho Theos], ale Bóstwem [Theos], od którego pod każdym względem czcigodniejszy jest „pierworodny wszelkiego stworzenia”, bo On pierwszy przepojony został boskością˛ dzięki temu, że jest u Boga, i innym bogom pozwolił stać się˛ bogami. Bogiem tych bogów jest Bóg, zgodnie ze zdaniem: „Przemówił Pan, Bóg bogów, i zawezwał ziemie˛”. Od Boga otrzymał moc uczynienia ich bogami, i w swej dobroci szczodrze im tego udzielił. (18). Bóg [ho Theos] jest zatem prawdziwym Bogiem, bogowie zaś ukształtowani na Jego wzór są˛ jak gdyby odbiciem pierwowzoru. Ale z kolei prototypem wielu obrazów jest przebywające u Boga Słowo, które „było na początku”, a dzięki temu, że jest u Boga, wciąż˙ pozostaje Bogiem. Nie mogłoby posiadać tej cechy, gdyby nie było u Boga, i nie byłoby Bogiem, gdyby nie trwało w nieprzerwanym oglądaniu Ojcowskiej głębi.

Stosunek „ho theos-theos” nie wyraża w tym miejscu — co ważne — rozróżnienia „Ojciec-Syn”,

 ale rozróżnienie Ojciec i „wszystko, co jest ubóstwione przez uczestnictwo” w Słowie.

Ojcowie przednicejscy o pochodzeniu Syna Bożego.

Cytaty z „Historia Dogmatów” red. Bernarda Sesboüé, Tom I „Bóg zbawienia”

Ignacy Antiocheński, Do Kościoła w Efezie7, 2;

Jeden jest lekarz, cielesny i zarazem duchowy, zrodzony i niezrodzony, przychodzący

w ciele Bóg (en sarki genomenos theos), w śmierci życie prawdziwe, zrodzony z Maryi i zrodzony z Boga, najpierw podległy cierpieniu, a teraz mu już nie podlegający, Jezus Chrystus, nasz Pan.

Teofil z Antiochii, Do Autolyka, II, 22;

Słowo istnieje zawsze immanentne (endiathetos) w sercu Boga. Zanim cokolwiek

się stało [On] radził z Nim, które jest Jego Rozumem i Mądrością. A kiedy Bóg

zdecydował uczynić wszystko, co postanowił, zrodził owo Słowo na zewnątrz

(prophorikon), „pierworodne z całego stworzenia” (Kol 1,15), nie będąc samemu

pozbawionym swego Słowa, ale po Jego zrodzeniu porozumiewając się z Nim we

wszystkim.

Teofil z Antiochii, Trzy Księgi do Autolyka, II, 15

Trzy dni, które poprzedzają stworzenie świecących ciał niebieskich są figurami

(typoi) Trójcy (tes triados): Boga, Jego Słowa i Jego Mądrości.

Ireneusz, Wykład nauki apostolskiej, 6-7;

A to jest porządek naszej wiary,

[...] Bóg Ojciec niestworzony, [...] jeden Bóg, stwórca wszystkiego: to [jest]

pierwszy artykuł naszej wiary.

Drugi artykuł zaś to: Słowo Boże, Syn Boży, Jezus Chrystus, nasz Pan, który

objawił się prorokom według właściwości ich prorokowania i według stanu zrządzenia

Ojca, przez którego wszystko się stało, który w ostatnim czasie, aby sprowadzić

wszystko w jedno, stał się człowiekiem wśród ludzi, widzialnym i dotykalnym, dla

zniszczenia śmierci i ukazania życia i zaprowadzenia wspólnoty człowieka z Bogiem.

A to trzeci artykuł: Duch Święty, przez którego prorocy przepowiadali [...].

Dlatego chrzest naszego odrodzenia dokonuje się przez te trzy artykuły

Justyn, Dialog..., 128, 2-3

Owa zaś Potęga, którą Słowo Prorocze zowie i Bogiem i Aniołem [...], nie tylko

nazwę ma odrębną, jak światło i słońce, ale i co do liczby jest czemś innem (arithmó

heteron). [...] ta Potęga została zrodzona z Ojca Jego mocą i wolą, i to nie przez

odcięcie, jak gdyby część jaka odpadła od Ojca istoty (ousia), podobnie jak to się

dzieje ze wszystkiem innem, kiedy części oddzielone i odcięte już nie są te same,

jakie były przed odcięciem [...] ogień zaś, od którego wiele innych płonie ogni, nie

zmniejsza się, lecz zawsze tym samym gorzeje płomieniem.

 Hipolit, Przeciw Noetowi, 14

Nie możemy myśleć o Bogu jedynym (he'na the'on), jeśli nie wierzymy w Ojca,

Syna i Ducha Świętego. Albowiem Żydzi wielbili Ojca, ale wcale nie złożyli Mu

dziękczynienia, bo nie rozpoznali Syna; uczniowie poznali Syna, ale nie w Duchu

Świętym i dlatego się Go zaparli.

Na pewno nie będę mówił o dwóch Bogach, ale o jednym, i o dwóch osobach

przez ekonomię, a po trzecie o łasce Ducha Świętego. Albowiem Ojciec jest jeden,

ale dwie są osoby, ponieważ jest także Syn, a na trzecim miejscu jest Duch Święty.

Tertulian, Przeciwko Prakseaszowi, 31, 1-2;

Czyni widocznym swe Słowo (logos), które miał w sobie i które było niewidoczne

w świecie stworzonym. Wypowiadając Je najpierw jako głos i rodząc jako światło

wywiedzione ze światła, wysyła jak Pana dla Stworzenia swój własny Rozum (noüs),

który był najpierw widzialnym tylko dla Niego, a niewidzialnym dla świata stworzonego,

czyni teraz widzialnym, aby świat, widząc Go dzięki tej epifanii, mógł być

zbawiony29.

Tertulian, Przeciwko Prakseaszowi 4,1

Ja jednak, który Syna nie wyprowadzam skądinąd, jak tylko z substancji Ojca,

Syna, który nie czyni nic bez woli Ojca, który otrzymał od Niego wszelką moc, jak

mógłbym, w dobrej wierze, zniszczyć Monarchie, którą zachowuje w Synu, przekazana

Mu przez Ojca? Co o tym mówię, należy rozumieć także w odniesieniu do

trzeciego stopnia, utrzymuje bowiem, że Duch nie pochodzi skądinąd, jak od Ojca

przez Syna .

Tertulian, Przeciwko Prakseaszowi, 8, 5

Emanacja (probolé) prawdziwa, zabezpieczająca jedność Bożą, polega według

nas na tym, że Syn został wydany z Ojca, ale nie oddzielony od Niego. Jak nas

poucza Paraklet, Bóg wydał z siebie Słowo (Sermo) na podobieństwo korzenia

wyłaniającego z siebie pęd, źródła wyłaniającego potok, słońca wyłaniającego

promień. I to bowiem również są emanacje (probolai) substancji, z których

pochodzą. [...] Ale z drugiej strony ani pęd nie jest oddzielony od korzenia, ani

potok od źródła, ani promień od słońca — tak jak Słowo Boże (Sermo) nie jest

oddzielone od samego Boga.

Tertulian, Przeciwko Prakseaszowi, 12,3

Jako że przylgnęła już do Boga druga osoba, Jego Słowo (Sermo) oraz trzecia,

Duch w Słowie, [...] [Bóg] mówił do Tych, z którymi stwarzał człowieka (Rdz 1,26)

i do których czynił go podobnym, do Syna, który miał przybrać człowieka oraz także do Ducha, który miał go uświęcić; mówił do Nich jak do swych Ministrów

i Asystentów, z powodu jedności Trójcy.

Tertulian, Przeciwko Prakseaszowi 12,6-7

Są dwaj, ze względu na osoby, a nie substancje, w stosunku rozróżnienia, a nie

podziału. W każdym miejscu utrzymuje jedną substancję w trzech, którzy trwają

razem (unam substantiam in tribus cohaerentibus).

Orygenes, O zasadach, I, 2, 2

[Powiedzą], że Bóg nie mógł zrodzić Mądrości, zanim ja zrodził i powołał

z niebytu do istnienia, albo że mógł, ale nie chciał tego uczynić; nie wolno jednak tak

mówić o Bogu. Jasne jest dla wszystkich, że obydwa te twierdzenia są bezbożne

i absurdalne — oznaczają bowiem, że Bóg z niemożności zrodzenia poczynił

postępy, aby uzyskać tę możliwość, albo że chociaż mógł uczynić to od razu,

odwlekał i odkładał na potem akt zrodzenia Mądrości. Dlatego wierzymy, że Bóg

zawsze jest Ojcem swego jednorodzonego Syna, który wprawdzie narodził się

z Niego i od Niego pochodzi, jednakże bez jakiegokolwiek początku.

Orygenes, O zasadach, IV, 4, 1

Jakże więc można powiedzieć, iż był kiedyś czas, w którym nie było Syna?

Wszak to oznacza to samo, co stwierdzenie, że był niegdyś czas, w którym nie było

prawdy, mądrości i życia, skoro uważamy, iż w tym wszystkim zawiera się istota

Boga Ojca.

Orygenes, Homilie o Księdze Jeremiasza, IX, 4

Spójrzmy, kim jest nasz Zbawiciel: Jest On: «Odblaskiem chwały» (cf. Hbr 1,3).

Odblask chwały nie powstał raz jeden (hapax), tak, iżby już więcej się nie rodził

(gennatai): dopóki istnieje światłość, która tworzy odblask (apaugasmatou), dopóty

powstaje odblask chwały Bożej. [...] Jeśli więc Zbawiciel wciąż się rodzi, i dlatego

powiada: «Rodzi mnie przed wszystkimi pagórkami» (Prz 8,25) — nie: «Zrodził

mnie przed wszystkimi pagórkami», lecz: «Rodzi mnie przed wszystkimi pagórkami».

Orygenes O Zasadach I, 4, 4;

Otóż Bóg zawsze był Ojcem, który zawsze ma jednorodzonego Syna; Syn zaś

zgodnie z tym, co już powiedzieliśmy, nosi nazwę Mądrości. A jest to ta sama

Mądrość, z której cieszył się zawsze Bóg w doskonałym świecie, i dlatego rozumiemy,

że Bóg zawsze się raduje. W tej więc Mądrości, która zawsze była z Ojcem,

zawsze tkwiło określone i ukształtowane stworzenie, i nie było nigdy takiego

momentu, w którym Mądrość nie posiadała uprzednio utworzonych idei istot

mających zaistnieć w przyszłości.

Teognost, Hypotyposes II

Substancji (ousia) Syna nie trzeba sobie wyobrażać jako przychodzącej z zewnątrz,

nie jest także wyprowadzona z nicości, ale narodziła się z substancji Ojca (ek

tes tou patros ousia), jak promienie (rodzą się) „ze” światła [...]. Substancja Ojca nie

doznaje podziału [...]. Nie zostaje naruszona z powodu tego, że posiada w Synu

swój Obraz.