Nota Kongregacji Nauki Wiary w sprawie Konstytucjiapostolskiej „Anglicanorum coetibus”

Konstytucja apostolska stanowi odpowiedź Kościoła katolickiego na liczne prośby,

kierowane do Stolicy Apostolskiej przez grupy anglikańskich duchownych i wiernych

z różnych stron świata, którzy pragną przystąpić do pełnej wspólnoty z nim.

Ojciec Święty niniejszą Konstytucją apostolską ustanowił strukturę kanoniczną,

która pozwala na to zbiorowe włączenie poprzez ustanowienie Ordynariatów Personalnych,

które pozwolą wiernym będącym dotąd anglikanami na przystąpienie do

pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim, z zachowaniem specyficznych elementów

anglikańskiego dziedzictwa duchowego i liturgicznego.

Zgodnie z konstytucją apostolską, nadzór nad tymi grupami wiernych, dotychczasowych

anglikanów, i kierownictwo duszpasterskie sprawować będą Ordynariaty Personalne,

których ordynariusz będzie zwykle mianowany z dotychczasowego duchowieństwa

anglikańskiego.

Konstytucja apostolska, stanowiąca uzasadnioną, a nawet konieczną reakcję na

zjawisko o zasięgu globalnym, daje Kościołowi powszechnemu jeden kanoniczny

wzorzec, który można dostosowywać do różnych sytuacji lokalnych, a w powszechnym

zastosowaniu jest odpowiedni dla dotychczasowych anglikanów. Wzorzec ten

przewiduje możliwość wyświęcania na kapłanów katolickich żonatych duchownych

dotychczas anglikańskich. Racje historyczne i ekumeniczne nie pozwalają na udzielanie

żonatym mężczyznom święceń biskupich w Kościele katolickim ani w Kościołach

prawosławnych. Dlatego Konstytucja stanowi, że ordynariuszem może być kapłan

albo biskup nieżonaty.

Seminarzyści Ordynariatu mają być kształceni wraz z innymi seminarzystami katolickimi,

chociaż Ordynariat może otworzyć dom formacji, by odpowiedzieć na

szczególne potrzeby formacji w zakresie dziedzictwa anglikańskiego. Konstytucja

apostolska jest zatem próbą znalezienia równowagi między pragnieniem zachowania

cennego anglikańskiego dziedzictwa liturgicznego i duchowego z jednej strony, a z

drugiej troską o to, by te grupy oraz ich duchowieństwo były wcielone do Kościoła

katolickiego.

Kard. William Levada, prefekt Kongregacji Nauki Wiary, która przygotowała to

rozporządzenie, stwierdził: «Staraliśmy się w sposób jednolity i sprawiedliwy odpowiedzieć

na prośby o pełne zjednoczenie, przedstawiane nam w ostatnich latach przez

anglikanów, pochodzących z różnych części świata. Przez tę propozycję Kościół zamierza

odpowiedzieć na uprawnione dążenia tych grup anglikańskich do pełnej i widzialnej

wspólnoty z Biskupem Rzymu, Następcą św. Piotra».

Wspomniane Ordynariaty Personalne zostaną ustanowione odpowiednio do potrzeb,

po uprzedniej konsultacji z lokalnymi Konferencjami Episkopatów, a ich struktura

będzie w pewnej mierze podobna do struktury Ordynariatów Wojskowych, które

zostały utworzone w wielu krajach, aby zapewnić opiekę duszpasterską członkom sił

zbrojnych i ich rodzinom na całym świecie. «Anglikanie, którzy nawiązali kontakt ze

Stolicą Apostolską, wyrazili jasno swoje pragnienie pełnej i widzialnej wspólnoty w

jednym, świętym, powszechnym i apostolskim Kościele. Jednocześnie mówili nam o

znaczeniu swoich tradycji anglikańskich, związanych z duchowością i kultem, dla ich

drogi wiary» – stwierdził kard. Levada.

Ustanowienie tej nowej struktury jest zgodne z zaangażowaniem w dialog ekumeniczny,

który wciąż jest sprawą priorytetową dla Kościoła katolickiego, zwłaszcza

dzięki staraniom Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan. «Z inicjatywą

występują różne grupy anglikańskie» – dodał kard. Levada. «Oświadczyły one, że

podzielają wspólną wiarę katolicką, wyłożoną w Katechizmie Kościoła Katolickiego,

i akceptują posługę Piotrową jako ustanowioną z woli Chrystusa dla Kościoła. Nadszedł dla nich czas wyrażenia tej domyślnej jedności w widzialnej formie pełnej komunii

».

Jak mówi kard. Levada: «Ojciec Święty Benedykt XVI ma nadzieję, że anglikańskim

duchownym i wiernym, pragnącym jedności z Kościołem katolickim, ta

struktura kanoniczna stworzy możliwość zachowania tych tradycji anglikańskich,

które są dla nich cenne i pozostają zgodne z wiarą katolicką. Jako że tradycje te wyrażają

w odmienny sposób wyznawaną wspólnie wiarę, stanowią dar, którym można

się dzielić w Kościele katolickim. Jak pouczają dzieje chrześcijaństwa, jedność z Kościołem

nie wymaga ujednolicenia, nie uwzględniającego różnorodności kulturowej.

«Ponadto, wszystkie obecne dziś w Kościele, liczne i odrębne tradycje zakorzenione

są w zasadzie sformułowanej przez św. Pawła w jego Liście do Efezjan: 'Jeden jest

Pan, jedna wiara, jeden chrzest' (4, 5). Tak więc naszą wspólnotę umacniają tego rodzaju

uprawnione różnice i dlatego cieszymy się, że ci ludzie wnoszą swój charakterystyczny

wkład w nasze wspólne życie wiary».

Kontekst historyczny

Począwszy od XVI w., kiedy król Henryk VIII ogłosił niezależność Kościoła angielskiego

od władzy papieża, Kościół angielski stworzył własne formuły doktrynalne,

zwyczaje liturgiczne oraz praktyki duszpasterskie, często przejmując idee Reformacji,

która miała miejsce na kontynencie europejskim. Ekspansja imperium brytyjskiego

w połączeniu z anglikańskim apostolatem misyjnym doprowadziła do powstania

Wspólnoty anglikańskiej o zasięgu światowym.

Na przestrzeni ponad 450 lat dziejów kwestia zjednoczenia anglikanów i katolików

nie została nigdy zapomniana. W połowie XIX w. Ruch Oksfordzki (w Anglii)

wyraził nowe zainteresowanie katolickimi aspektami anglikanizmu. Na początku XX

w. kard. Mercier z Belgii prowadził z anglikanami publiczne dyskusje, by zbadać

możliwość połączenia z Kościołem katolickim, mówiąc o anglikanizmie «zjednoczonym,

ale nie wchłoniętym».

Później Sobór Watykański II żywił nadzieję na zjednoczenie, czemu dał wyraz

zwłaszcza w Dekrecie o ekumenizmie (n. 13), który odnośnie do Wspólnot odłączonych

od Kościoła katolickiego w czasach Reformacji stwierdził: «Wśród tych, w których

trwają w pewnej mierze tradycje i struktury katolickie, szczególne miejsce zajmuje Wspólnota anglikańska».

Poczynając od Soboru, w stosunkach między anglikanami i rzymskimi katolikami

zapanował klimat większego zrozumienia i współpracy. Międzynarodowa Komisja

Anglikańsko-Rzymskokatolicka (ARCIC) wydała na przestrzeni lat serię deklaracji

doktrynalnych w nadziei na stworzenie podstaw pełnej i widzialnej jedności. W przekonaniu

osób należących do obydwu Wspólnot deklaracje ARCIC stanowią narzędzie,

które pozwala uznać wspólne elementy w sposobie wyrażania wiary. W tym

świetle należy odczytywać nowe rozporządzenie.

W latach po Soborze niektórzy anglikanie odstąpili od tradycji udzielania święceń

jedynie mężczyznom, powołując również kobiety do prezbiteratu i biskupstwa. Ostatnio

niektóre ugrupowania Wspólnoty anglikańskiej odeszły od wspólnego nauczania

biblijnego dotyczącego ludzkiej płciowości – wyrażonego już jasno w dokumencie

ARCIC "Życie w Chrystusie" – udzielając święceń duchownym otwarcie deklarującym

swój homoseksualizm i błogosławiąc związki między osobami tej samej płci.

Niemniej jednak , podczas gdy Wspólnota anglikańska musi stawić czoło tym nowym

i trudnym wyzwaniom, Kościół katolicki nadal w pełni angażuje się w dialog ekumeniczny

ze Wspólnotą anglikańską, szczególnie za pośrednictwem działalności Papieskiej

Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan.

Tymczasem wielu anglikanów indywidualnie przystąpiło do pełnej wspólnoty z

Kościołem katolickim. Czasem włączały się również grupy anglikanów, zachowując

pewną strukturę «wspólnotową». Tak było na przykład w przypadku anglikańskiej

diecezji Amritsar w Indiach oraz kilku pojedynczych parafii w Stanach Zjednoczonych,

które – zachowując anglikańską tożsamość – przystąpiły do Kościoła katolickiego

na mocy tak zwanego rozporządzenia duszpasterskiego», wypracowanego

przez Kongregację Nauki Wiary i zatwierdzonego przez Papieża Jana Pawła II w

1982 r. W tych przypadkach Kościół katolicki często udzielał dyspensy od wymogu

celibatu, zezwalając, aby żonaci duchowni anglikańscy, którzy pragną nadal pełnić

posługę duszpasterską jako kapłani katoliccy,
byli wyświęceni
w Kościele katolickim.

W tym kontekście Ordynariaty Personalne, ustanowione zgodnie ze wspomnianą

Konstytucją apostolską, można postrzegać jako dalszy krok w kierunku realizacji

pragnienia pełnej i widzialnej jedności w jednym Kościele, będącej jednym z głównych

celów ruchu ekumenicznego.

(Przeduk z "L'Osservatore Romano" wyd. polskie 31[2010] nr 1 /319/ s. 14-15)


 
Warto zauważyć dwa ważne sformułowania doktrynalne:

1.Potwierdzenie konieczność jedność z Biskupem Rzymu jako warunek
pełnej i widzialnej wspólnoty w jednym, świętym, powszechnym i apostolskim Kościele.

2. Duchowni anglikańscy, którzy pragną nadal pełnić posługę
będą wyświecani, co potwierza nauczanie Leona XIII o nieważności święceń anglikańskich wyrażone w bulli z roku 1896: "Apostolicae cure":