STARY TESTAMENT
W Starym Testamęcie "krainę umarłych" określano jako Szeol .W Szeol patriarcha Jakub miał nadzieję spotkać swojego zmarłego (jak mniemał) syna Józefa: Rdz 37:35 BT "Gdy zaś wszyscy jego synowie i córki usiłowali go pocieszać, nie słuchał pociech, mówiąc: Już w smutku zejdę za synem moim do Szeolu. I ojciec jego [nadal] go opłakiwał."(por Rdz 42:38 ; Rdz 44:29)
Według starotestamentalnej kosmologii Szeol utożsamiano z głębinami ziemi:
Pwt 32:22 BT "Zapłonął żar mego gniewu, co sięga do głębin Szeolu, pożera ziemię z plonami, podwaliny gór zapala."
Lb 16:33 BT "Wpadli razem ze wszystkim, co do nich należało, żywcem do Szeolu, a ziemia zamknęła się nad nimi. Tak zniknęli spośród społeczności."
Cienie zamieszkujące Szeol jezyk hebrajski określał "refaim".
Iz 14:9 BT "Podziemny Szeol poruszył się przez ciebie, na zapowiedź twego przybycia; dla ciebie obudził cienie zmarłych, wszystkich wielmożów ziemi; kazał powstać z tronów wszystkim królom narodów."
Iz 26:19 BT "Ożyją Twoi umarli, zmartwychwstaną ich trupy, obudzą się i krzykną z radości spoczywający w prochu, bo rosa Twoja jest rosą światłości, a ziemia wyda cienie zmarłych."
Ps 88:11-13 BT "Czy dla cieniów czynisz cuda? Czy zmarli wstaną i będą Cię sławić?(12) Czy to w grobie się opowiada o Twojej łasce, a w Szeolu o Twojej wierności?(13) Czy Twoje cuda ukazują się w ciemnościach, a sprawiedliwość Twoja w ziemi zapomnienia?"
Natomiast bezcielesne demony określano słowem "temuna": Hi 4:15-16 BT "tchnienie mi twarz owionęło, włosy się na mnie zjeżyły.(16) Stał. Nie poznałem twarzy. Jakaś postać przed mymi oczami. Szelest. I głos dosłyszałem:"
Prz 2:18 BT "Już dom jej ku śmierci się chyli, ku cieniom Szeolu jej droga:"
Jak widać niektóre części ST dość pesymistyczne przedstawiał egzystencje po śmierci. Warto zauważyć, że podobne wyobrażenia o losie zmarłych mieli Sumerowie (Kur) i Babilończycy (Arallu).
Jednak inne teksty ukazują, że istnieje jakaś więź pomiędzy Bogiem a cieniami:
Hi 26:5 BT "Umarli drżą w podziemiu, ocean i jego mieszkańcy."
Ps 139:8 BT "Gdy wstąpię do nieba, tam jesteś; jesteś przy mnie, gdy się w Szeolu położę."
Am 9:2 BT "Gdyby udali się do Szeolu, stamtąd ręka moja ich weźmie; gdyby wstąpili do nieba, stamtąd ich ściągnę;"
Z umarłymi można było nawiązać kontakt, co było jednoznacznie potępione w Prawie:
Pwt 18:10-11 BT "Nie znajdzie się pośród ciebie nikt, kto by przeprowadzał przez ogień swego syna lub córkę, uprawiał wróżby, gusła, przepowiednie i czary;(11) nikt, kto by uprawiał zaklęcia, pytał duchów (ob.) i widma, zwracał się do umarłych." (słowo "ob.".-duch ma podobne brzmienie jak "ab"-przodek)
W Pierwszej Księdze Samuela mamy dramatyczny opis wywołania ducha Samuela przez Saula:
1Sm 28:7 BT "Zwrócił się więc Saul do swych sług: Poszukajcie mi kobiety wywołującej duchy (ob), chciałbym pójść i jej się poradzić. Odpowiedzieli mu jego słudzy: Jest w Endor kobieta, która wywołuje duchy." Czary się udają i pojawia się duch zmarłego proroka: 1Sm 28:12 BT "Gdy zobaczyła kobieta Samuela, zawołała głośno do Saula: Czemu mnie oszukałeś? Tyś jest Saul!". Król zapewnia kobietę o bezpieczeństwie i pyta się o wygląd zjawy: 1Sm 28:13-14 BT "Odezwał się do niej król: Nie obawiaj się! Co widzisz? Kobieta odpowiedziała Saulowi: Widzę istotę pozaziemską (elohim), wyłaniającą się z ziemi.(14) Zapytał się: Jak wygląda? Odpowiedziała: Wychodzi starzec (isz), a jest on okryty płaszczem. Saul poznał, że to Samuel, i upadł przed nim twarzą na ziemię, i oddał mu pokłon."
Słowo "elohim" znaczy "bogowie", użycie takiego określenia w stosunku do Samuela można wytłumaczyć w ten sposób, że "bogami" nazywano sędziów (jakim był za życia) wydających wyroki w Imieniu Boga (por. Ps 82:6 BT "Ja rzekłem: Jesteście bogami i wszyscy - synami Najwyższego."), jednak kolejne określenie "isz" -człowiek usuwa dwuznaczność. Ten który się pojawił był istota ludzką, a nie bogiem (demonem?). Król zostaje skarcony za swój postępek: 1Sm 28:15 BT "Samuel rzekł do Saula: Dlaczego nie dajesz mi spokoju i wywołujesz mnie?". Następnie Pismo przekazuje nam kolejną ważna wiadomość, zmarły zachowuje pamięć o swoim życiu na ziemi: 1Sm 28:17 BT "Pan czyni to, co przeze mnie zapowiedział: odebrał Pan królestwo z twej ręki, a oddał je innemu - Dawidowi.".Dana nam też została pośrednio wskazówka że zmarły jest w jakiejś łączności z Bogiem skoro wygłasza proroctwo, które niebawem się spełni: 1Sm 28:19 BT "Dlatego Pan oddał Izraelitów razem z tobą w ręce Filistynów, jutro ty i twoi synowie będziecie razem ze mną, całe też wojsko izraelskie odda w ręce Filistynów."
Wyrażenie: "ty i twoi synowie będziecie razem ze mną" ma
doniosłe znaczenie doktrynalne ponieważ potwierdza wiarę w osobowe istnienie po śmierci, poza tym autor (Autor=DuchŚw.) wyraźnie utożsamia ducha z Samuelem.
W greckim tłumaczeniu ST Septuagincie jako odpowiednik hebrajskiego Szeolu użyto greckie Hades, co samo w sobie jest wskazówka, że starożytni Izraelici wierzyli w życie duszy po śmierci.
Do Pism które są wyraźnymi, z doktrynalnego punktu widzenia, świadectwami wiary w duszę nieśmiertelną wśród Żydów zaliczyć należy Księgę Mądrości i Drugą Księgę Machabejską.
Mdr 2:22-23 BT "Nie pojęli tajemnic Bożych, nie spodziewali się nagrody za prawość i nie docenili odpłaty dusz czystych.(23) Bo dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka - uczynił go obrazem swej własnej wieczności."
Mdr 3:1-6 BT "A dusze sprawiedliwych są w ręku Boga i nie dosięgnie ich męka.(2) Zdało się oczom głupich, że pomarli, zejście ich poczytano za nieszczęście(3) i odejście od nas za unicestwienie, a oni trwają w pokoju.(4) Choć nawet w ludzkim rozumieniu doznali kaźni, nadzieja ich pełna jest nieśmiertelności.(5) Po nieznacznym skarceniu dostąpią dóbr wielkich, Bóg ich bowiem doświadczył i znalazł ich godnymi siebie.(6) Doświadczył ich jak złoto w tyglu i przyjął ich jak całopalną ofiarę."
2Mch 15:12-16 BT "Widzenie zaś jego było takie: Oniasz, dawny arcykapłan, człowiek największej dobroci, skromny w obejściu, łagodnych obyczajów, pełen godności w słowach, a od dziecka dbający o zachowanie każdej cnoty, on to właśnie wyciągał ręce i modlił się za cały naród żydowski.(13) Potem w ten sam sposób ukazał się mąż, który wyróżniał się siwizną i majestatem, a otaczało go podziwu godne i wspaniałe dostojeństwo.(14) Oniasz zabierając głos powiedział: To jest przyjaciel naszych braci, który wiele modli się za naród i za całe święte miasto, Jeremiasz, Boży prorok.(15) Potem Jeremiasz wyciągnął prawicę, aby podać Judzie złoty miecz, dając zaś go, powiedział te słowa:(16) Weź święty miecz, dar od Boga, przy jego pomocy pokonasz nieprzyjaciół."
Teksty te pokazują, że dusze sprawiedliwych są w łączności z Bogiem i wstawiają się za żyjącymi.
NOWY TESTAMENT
Słowa Jezusa Mt 10:28 BT "Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz duszy zabić nie mogą. Bójcie się raczej Tego, który duszę i ciało może zatracić w piekle." są świadectwem wiary w nieśmiertelność duszy.
W opisie wskrzeszenia córki Jaira św. Łukasz swierdza: Lk 8:55 BT "Duch jej powrócił, i zaraz wstała. Polecił też, aby jej dano jeść."
Na Krzyżu Jezus obiecuje Dobremu Łotrowi: Lk 23:43 BT "Jezus mu odpowiedział: Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju."
Ewangeliści opisują śmierć Jezusa jako moment oddania ducha w ręce Ojca: Lk 23:46 BT "Wtedy Jezus zawołał donośnym głosem: Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego. Po tych słowach wyzionął ducha.";( Mk 15:37 BT "Lecz Jezus zawołał donośnym głosem i oddał ducha."; Mt 27:50 BT "A Jezus raz jeszcze zawołał donośnym głosem i wyzionął ducha."; J 19:30 BT "A gdy Jezus skosztował octu, rzekł: Wykonało się! I skłoniwszy głowę oddał ducha.").
Św. Szczepan w chwili śmierci modli się o zbawienie swojej duszy: Dz 7:59 BT " Panie Jezu, przyjmij ducha mego!"
Jak stwierdza św. Piotr Dusza Jezusa przebywała w Otchłani (Szeolu, Hadesie): Dz 2:27 BT "że nie zostawisz duszy mojej w Otchłani ani nie dasz Świętemu Twemu ulec skażeniu.; Dz 2:31 BT [Dawid]"widział przyszłość i przepowiedział zmartwychwstanie Mesjasza, że ani nie pozostanie w Otchłani, ani ciało Jego nie ulegnie rozkładowi.". I jak ten sam Apostoł zaświadcza wypełniała tam ważną misję: 1P 3:19 BT "W nim poszedł ogłosić [zbawienie] nawet duchom zamkniętym w więzieniu," por.:1P 4:6 BT "Dlatego nawet umarłym głoszono Ewangelię, aby wprawdzie podlegli sądowi jak ludzie w ciele, żyli jednak w Duchu - po Bożemu."
Św. Paweł w swoich listach daje świadectwo wiary w życie duszy "poza ciałem". I tak w liście do Rzymian stwierdza: Rz 14:8 BT "jeżeli bowiem żyjemy, żyjemy dla Pana; jeżeli zaś umieramy, umieramy dla Pana. I w życiu więc i w śmierci należymy do Pana.". A do Koryntian pisze: 2Kor 5:8 BT "Mamy jednak nadzieję... i chcielibyśmy raczej opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Pana.". W liście do Filipian spodziewając się męczeńskiej śmierci daje wzruszające świadectwo: Flp 1:21-23 BT "Dla mnie bowiem żyć - to Chrystus, a umrzeć - to zysk.(22) Jeśli bowiem żyć w ciele - to dla mnie owocna praca, co mam wybrać? Nie umiem powiedzieć.(23) Z dwóch stron doznaję nalegania: pragnę odejść, a być z Chrystusem, bo to o wiele lepsze," i ma nadzieje spotkać tych którzy go wyprzedzili "w drodze niebieskiego Syjonu": Hbr 12:23 BT "do Kościoła pierworodnych, którzy są zapisani w niebiosach, do Boga, który sądzi wszystkich, do duchów sprawiedliwych, które już doszły do celu,".
Jako Magna Charta wiary w nieśmiertelności duszy należy traktować "Przypowieść o Bogaczu i Żebraku" oraz Apokalipsę:
Lk 16:22-24 BT "Umarł żebrak, i aniołowie zanieśli go na łono Abrahama. Umarł także bogacz i został pogrzebany.(23) Gdy w Otchłani, pogrążony w mękach, podniósł oczy, ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie.(24) I zawołał: Ojcze Abrahamie, ulituj się nade mną i poślij Łazarza; niech koniec swego palca umoczy w wodzie i ochłodzi mój język, bo strasznie cierpię w tym płomieniu."
Wyrażenie εν τω κολπω "na łonie/piersi" oznacza wyróżnione miejsce na uczcie :(por. "Jeden z uczniów Jego - ten, którego Jezus miłował - spoczywał na Jego piersi. εν τω κολπω "(J 13:23)).
oczywiście Jezus w tej przypowieści wykorzystał ludowe wyobrażenia o zaświatach, co nie pomniejsza znaczenia tego świadectwa.
Ap 6:9-11 BT "A gdy otworzył pieczęć piątą, ujrzałem pod ołtarzem dusze zabitych dla Słowa Bożego i dla świadectwa, jakie mieli.(10) I głosem donośnym tak zawołały: Dokądże, Władco święty i prawdziwy, nie będziesz sądził i wymierzał za krew naszą kary tym, co mieszkają na ziemi?(11) I dano każdemu z nich białą szatę, i powiedziano im, by jeszcze krótki czas odpoczęli, aż pełną liczbę osiągną także ich współsłudzy oraz bracia, którzy, jak i oni, mają być zabici."
Św. Jan opisując los dusz używa języka symbolicznego:
"Pod ołtarzem", a wiec przy Bogu,(por: Ap 9:13 BT "I szósty anioł zatrąbił: i usłyszałem jeden głos od czterech rogów złotego ołtarza, który jest przed Bogiem,").
"Białe szaty" znak męczeństwa i zwycięstwa (por. Ap 3:5 BT "Tak szaty białe przywdzieje zwycięzca ; Ap 7:14 BT " I rzekł do mnie: To ci, którzy przychodzą z wielkiego ucisku i opłukali swe szaty, i w krwi Baranka je wybielili.").
OJCOWIE APOSTOLSCY
Św. Klemens Rzymski "List do Koryntian":
Kor 5,4: "Popatrzmy na świętych Apostołów: Piotra nie raz i nie dwa, ale wiele razy spotykała ciężka próba z powodu niegodziwej zazdrości, a złożywszy w ten sposób świadectwo, odszedł do chwały, na którą sobie zasłużył."
Kor 5,7: [Paweł] uczył sprawiedliwości ziemię całą i dotarł aż do zachodnich jej granic, a złożywszy oec przedstawicieli władz swoje świadectwo odszedł ze świata i został przyjęty w miejscu świętym."
Kor 50,3 "Wszystkie pokolenia od Adama aż po dzień dzisiejszy przeminęły, lecz ci, co dzięki łasce Bożej byli w miłości doskonali, mieszkają w siedzibie świętych, którzy ukarzą się w godzinie przyjścia Królestwa Chrystusowego."
Św. Polikarp "List do Filipian"
Flp 9,1 "A jesteście przecież pewni, że oni wszyscy [tj. męczennicy] nie biegli na próżno, lecz istotnie w wierze i miłości, i że są teraz na należnym im miejscu przy Panu, gdyż z Nim razem cierpieli.
Męczeństwo św. Polikarpa 19,2:
"Przez swą cierpliwość zwyciężył niegodziwego urzędnika i tak zdobył wieniec nieśmiertelności. Razem z Apostołami i wszystkimi sprawiedliwymi w przeogromnej radości wielbi teraz Boga Ojca wszechmogącego i błogosławi Pana naszego Jezusa Chrystusa."
Najlepszym podsumowaniem tych refleksji będzie cytat z Apokalipsy: Ap 14:13 BT
"I USŁYSZAŁEM GŁOS, KTÓRY Z NIEBA MÓWIŁ: NAPISZ: BŁOGOSŁAWIENI, KTÓRZY W PANU UMIERAJĄ - JUŻ TERAZ. ZAISTE, MÓWI DUCH, NIECH ODPOCZNĄ OD SWOICH MOZOŁÓW, BO IDĄ WRAZ Z NIMI ICH CZYNY."
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz